Dünya Hepatit Günü’nün Önemi
Dünya Hepatit Günü, Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından 2010 yılında başlatılan ve her yıl birçok ülkede etkinlikler ve bilgilendirme kampanyaları ile toplumda farkındalık oluşturulmaya çalışılan bir gündür.
Hepatit, karaciğerin iltihaplanması demektir. Virüsler, toksinler ve ilaçlar gibi çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Karaciğerin en yaygın hastalıkları viral hepatitlerdir. Klasik hepatit virüsleri, A, B, C, D ve E olmak üzere beş ana tipe ayrılır ve virüsler farklı yollarla bulaşabilir. Viral hepatitler tüm dünyada yaygın olarak görülen ve ülke ekonomilerini olumsuz etkileyen önemli bir halk sağlığı sorunudur. Tüm dünyada 300 milyona yakın kişinin bu virüslerle enfekte olduğu bilinmektedir. Her yıl bir milyona yakın kişinin viral hepatitlere bağlı siroz, karaciğer yetmezliği ve karaciğer kanseri gibi komplikasyonlara bağlı olarak yaşamını yitirdiği düşünülmektedir.
Sağlık Bakanlığımız viral hepatitlere yönelik sağlık politikalarımızı daha da geliştirerek virüs kaynaklı hepatitlerin elimine edilmesi için multidisipliner bir yaklaşım içeren “Türkiye Viral Hepatit Önleme ve Kontrol Programı” hazırlamıştır. Bu program kapsamında ana hedeflerimiz, insanlarımızı hepatit virüslerinden korumak, bu virüslerle karşılaşmalarına engel olmak ve karşılaşan insanlarımızın erken tanı almasını sağlamak ve etkin tedaviye hızlı erişimini sağlamaktır. Bunu toplumumuzu bu virüsler konusunda bilgilendirmek ve farkındalık oluşturmak yoluyla yapmayı planlamaktayız.
Peki hangi virüs nasıl bulaşır?
Hepatit A (HAV): Ağızdan ve sindirim yoluyla bulaşan bir virüstür ve hijyen eksikliği, virüsün bulaştığı su ve gıdalar yoluyla yayılır. Genellikle hafif semptomlarla kendini gösterir, ancak ağır vakalarda karaciğer hasarına yol açabilir.
Hepatit B (HBV): Kan, cinsel temas, ortak kullanılan enjektörler ve anneden çocuğa geçiş yoluyla bulaşabilir. Kronikleşmesi durumunda karaciğer yetmezliğine, siroz ve karaciğer kanserine neden olabilir.
Hepatit C (HCV): En tehlikeli hepatit türlerinden biridir ve çoğunlukla kan yoluyla bulaşır. Belirti vermeyebilir ve uzun yıllar fark edilmeyebilir. Kronikleşirse, ciddi karaciğer hasarına ve siroza yol açabilir.
Hepatit D (HDV): HDV, HBV'ye bağımlıdır ve onun varlığında ciddi karaciğer hasarına neden olabilir.
Hepatit E (HEV): Genellikle kirli su tüketimi sonucu bulaşır ve Hepatit A ile benzer belirtiler gösterebilir. Hamile kadınlarda ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Hepatitin Önlenmesi
Viral hepatitlerin uzun süre belirti vermeden ilerlemesi, kişilerin hastalığı fark etmeden başkalarına bulaştırmasına neden olabilir. Bu nedenle, hepatit hastalıklarının önlenmesi ve erken teşhisi büyük önem taşır.
Hepatitlerin önlenmesi için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:
Aşılar: Hepatit A ve B için aşılar mevcuttur ve koruyucu etkileri kanıtlanmıştır. Aşılama, hepatitlerin önlenmesinde en etkili yöntemlerden biridir.
Temiz Su ve Gıda Tüketimi: Hijyen kurallarına uygun olarak su ve gıda tüketimi, Hepatit A ve E virüslerine bağlı hepatit türlerini önlemeye yardımcı olur.
Güvenli Cinsel İlişki: Hepatit B ve C gibi cinsel yolla bulaşan hepatitlerden korunmak için güvenli cinsel ilişki kurallarına dikkat edilmelidir.
Kan ve Kan Ürünleri Kontrolü: Hepatit B ve C'nin yayılmasını önlemek için kan ve kan ürünleri güvenli bir şekilde kontrol edilmeli ve kullanılmalıdır.
Tıbbi Araçların Dezenfeksiyonu: Tıbbi araçların doğru dezenfeksiyonu, hastaneler ve sağlık kuruluşlarında hepatit bulaşmasını önlemek için hayati öneme sahiptir.
Unutmayalım ki bilgi ve farkındalık, hepatit virüsleriyle mücadelede en güçlü silahlarımızdan biridir. Kendimizi ve çevremizdekileri korumak için sağlıklı yaşam alışkanlıkları edinmeli ve düzenli sağlık kontrollerini ihmal etmemeliyiz.